Ulises

LEYENDAS DE LA ANTIGÜEDAD GRIEGA

LAS AVENTURAS DE ULISES

• Ulixes, Ulixis, m. Ulises

• Penelopa, ae, f. Penélope

• Telemachus, i, m. Telémaco

• Cyclops, opis, m. Cíclope

• Polyphemus, i, m. Polifemo

• Ithaca, ae, f. Ítaca

• Circa, ae, f. Circe

• Calypso, onis, f. Calipso

• Phaeaces, um, m. pl. los feacios.

1. La cólera de Neptuno:

1. Graeci victores in patriam redierunt. 2. Multi vero labores fuerunt UIixi, Ithacae regi. 3. In ea insula Penelopa, fida uxor, ac Telemachus, carus filius, magna spe Ulixis reditum exspectabant. 4. Neptunus vero Ithacae regi iratus erat. 5. In pugnis enim marium deus Troianis adfue­rat, nec Graecarum victoriam cupiverat. 6. Sed Ulixis fraude Graeci Troianos vicerant. 7. Itaque, propter dei odium, Ulixes eiusque comites diu per maria erraverunt.

2. En el país de los Cicones y de los Lotófagos:

1. Primum Ulixis classis Ciconum fines adiit. 2. Ibi Graeci, cum saevis incolis magna virtute pugnantes, urbem Ismaram vi ceperunt; sed, paulo post, novus Ciconum impetus eos ex urbe expulit. 3. Cicones multos Graecos interfecerunt et Ulixes ab eorum finibus cum ceteris comitibus fugit. 4. Post novem dies noctesque, miseri nautae tandem terram viderunt. 5. Ulixes tres comites ad Lotophagos, eius regionis incolas, misit. 6. Lotophagi eos benigne acceperunt eisque egregia poma dederunt. 7. Tum Graeci non iam patriae meminerunt et in Loto­phagorum finibus manere cupiverunt. 8. Ulixes diu eorum reditum exspectaverat; tandem ad eos processit, eosque invitos ad naves vi duxit. 9. Omnes nautae rursus in naves conscenderunt et id litus relique­runt.

3. En la cueva del cíclope Polifemo:

1. Inde Ulixes ad longinquum litus pervenit. 2. Ibi habitabant Ci­clopes, saeva monstra, quibus unus oculus in fronte erat. 3. Cyclopes miseros homines, quos capere poterant, interficiebant et vorabant. 4. Ulixes tamen Cyclopes adspicere eorumque mores cognoscere consilium cepit. 5. Cum fortissimis e comitibus de nave exiit et in Polyphemi Cyclopis antrum sine metu intravit. 6. Polyphemus forte ab antro aberat; tum Ulixes eiusque comites ignem fecerunt et cibum paraverunt.

4. Estratagema de Ulises para escapar de Polifemo:

1. Polyphemus, in antrum rediens, magna voce clamavit: 2. «Qui estis? Quod nomen vobis est? Cur hic adestis? Pirataene estis?» 3. Tum Ulixes: «Graeci sumus; ad patriam nostram redimus. 4. Mihi nomen est Nemo. 5. Saevus deus in litus tuum nos coniecit. 6. Oramus te: noli nobis nocere. » 7. Ulixis autem verba Cyclopem non moverunt. 8. Monstrum sex Ulixis comites interfecit et voravit. 9. Tum Graeci, quod ex eo loco fugere non poterant, Cyclopem caecum reddere cons­tituerunt. 10. Tradunt callidum Ulixem vinum Polyphemo praebuisse. 11. Cum somnus Cyclopem ebrium oppressit, tum Graeci eius oculum effoderunt.

5. ¿Cómo salñir de la cueva de Polifemo?

1. Polyphemus magna voce clamat. 2. Mox ceteri Cyclopes ad an­trum conveniunt atque eum interrogant 3. «Cur, o Polypheme, tam vehementer clamas? Quis tibi necuit?» 4. «Nemo », inquit; tum Cyclopes ridentes dicunt Polyphemum insanire, domumque redeunt. 5. Deinde callidus Ulixes sub ovibus comites alligat. 6. Itaque, cum oves prima luce ex antro exierunt, Polyphemus earum terga manibus frustra tetigit. 7. Ita Graeci ex antro salvi exierunt. 8. Tandem cursu naves petiverunt, iratumque Polyphemum, lapides et gravia saxa ad naves conii­cientem, effugere potuerunt.

6. El odre de Eolo:

1. Postea Ulixes insulam petivit cuius Aeolus rex erat. 2. Ulixes ventorum deo omnia itineris pericula narravit. 3. Aeolus Ulixi auxilium praebere constituit. 4. Itaque Ithacae regi utrem dedit, in quo ventos incluserat. 5. Tum Graeci sine periculo navigare potuerunt. 6. Decimo die maiorum terram iam videbant, cum nautae utrem clam aperuerunt. 7. Statim omnes venti exierunt et Ulixem eiusque comites longe a patria pepulerunt.

7. En el palacio de la maga Circe:

1. Tam multis periculis una navis supererat. 2. Tum Ulixes cum paucis comitibus insulam adiit, ubi Circa, Solis filia, habitabat. 3. Ea magicas artes cognoverat. 4. Eos comites, quos Ulixes ad eam miserat, libenter accepit. 5. Solus Eurylochus in Circae domum non intravit. 6. Dea Graecis iucundissimum cibum magicamque potionem praebuit, quae miseros viros in porcos mutavit. 7. Eurylochus autem, qui amicos diu exspectaverat, tandem solus ad navem rediit. 8. Ulixes vero, cui Mercurius adfuit, comitibus libertatem reddere potuit; nam Circa eos rursus in homines mutavit.

8. En la isla de Calipso:

1. Ulixes solus hominum sine periculo Sirenes audire potuit, quarum pulchra vox nautas delectabat eosque in mare trahebat. 2. Iam nova pericula effugerat, cum ingentes maris fluctus navem fregerunt. 3. Omnes Ulixis comites perierunt; ipse rex superfuit salvusque insulam adiit, ubi habitabat Calypso, nympha egregiae pulchritudinis. 4. Ulixi cibum dedit atque eum in insula libenter accepit. 5. Apud eam Ulixes diu mansit ac beatam vitam egit. 6. Tandem dei iusserunt eum in patriam redire. 7. Eorum iussu, ratem fecit; solus per altum ad Ithacam cum bona spe navigavit.

9. En el país de los feacios:

1. Ulixes patriam laetus petebat, cum Neptunus deus tridente mare percussit. 2. Irati fluctus ratem in insulae litus iecerunt. 3. Ulixes tamen salvus insulam adire potuit. 4. Ibi puellas vidit, quae pila ludebant, atque ad eas processit. 5. Virgines autem, Ulixem videntes, fuge­runt. 6. Una tamen ex eis, Nausicaa, regis filia, non fugit. 7. Ulixem ad patrem, Phaeacum regem, duxit. 8. Ille Ulixem benigne accepit eique novam navem et peritos nautas dedit.

10. El regreso de Ulises a Ítaca:

1. Tandem, post tam longa itinera et tam multos labores, Ulixes in patriam salvus rediit. 2. Ibi uxor, Penelopa, quotidie eius reditum exspectaverat. 3. Procos, qui eam uxorem ducere cupiebant, semper recusaverat. 4. Minerva autem dea Ulixem redeuntem in mendicum mutavit. 5. Neque Eumaeus subulcus, qui primus eum vidit, nec servi neque ancillae eum agnoverunt. 6. Solus Argos canis, post tam multos annos, dominum agnovit; sed nimia laetitia eum oppressit atque ante Ulixis oculos interiit. 7. Paulo post, Telemachus quoque patrem agnovit. 8. Tum Ulixes et Telemachus procos punire constituerunt.

11. La matanza de los pretendientes:

1. Eo ipso die Penelopa procis dixerat: 2. «Qui arcum, quem Ulixes hic reliquit, contenderit, me uxorem ducet.» 3. Nemo autem ingentem arcum contendere potuerat. 4. Tum Ulixes procedens arcum a procis petivit. 5. Proci, sordidum mendicum videntes, riserunt. 6. Ulixes tamen arcum manu cepit eumque facile contendit. 7. Simul clamavit: «Ulixes sum ! Vos omnes, qui domum meam invasistis, qui meam Penelopam uxorem ducere cupitis, nunc timete!» 8. Tum iratus Ulixes procos sagittis interfecit. 9. Post eorum mortem, cum Penelopa uxore et Telemacho filio longam beatamque vitam egit.

Jasón y Los Argonautas

LEYENDAS DE LA ANTIGÜEDAD GRIEGA

JASÓN Y LOS ARGONAUTAS
LOS PERSONAJES:
Iason, onis, m.: Jasón.
Aeson, onis, m.: Esón, padre de Jasón.
Pelias, ae, m.: Pelias, hermano de Esón y tío de Jasón.
Chiron, onis, m.: Quirón (centauro).
Argonautae, arum, m. pl.: los argonautas.
Aeeta, ae, m.: Eetes, rey de Colquos.
Medea, ae, f.: Medea, hija de Eetes.

1. Un rey despreciable: Pelias:
1. Antiquis temporibus Pelias in Thessalia regnabat. 2. Malus rex erat : nonne fratrem Aesonem e regno vi expulerat? 3. Aeson autem, dolore confectus, misere interiit. 4. Tunc Chiron centaurus Iasonem, Aesonis filium, magna cura educavit. 5. Iason omnes aequales virtute corporisque viribus superabat. 6. Cum fuit adulescens, patris regnum recuperare constituit. 7. Itaque in Thessaliam rediit, Peliam sine metu adiit, patrisque regnum a malo rege petivit.
2. Un pérfido ardid del rey:
1. Iasonis adventus Peliam terruit. 2. Malus autem rex tam pul­chrum et opulentum regnum servare vehementer cupiebat. 3. Itaque fraudem excogitans, adulescenti benigne respondit 4. «Gaudium meum magnum est, quod fratris mei filium hic video. 5. Regnum habebis, nam probus sum et mihi carus es. 6. Sed antea e patria exibis atque in Colchorum fines ad Aeetam regem ibis. 7. Illic draco in silva velleris aurei custos est. 8. Tam pulchrum vellus habere cupio. 9. Ego autem iam senex sum neque ingentem draconem superare potero. 10. Tu validus adulescens es: scio te posse vellus aureum capere et mihi dare. 11. Tunc magna erit tibi gloria, mihi autem laetitia.»
3. Preparativos de Jasón.
1. Iason Peliae fidem habuit et regis iussu Colchorum fines petere constituit. 2. Sine comitibus autem tam longum iter facere non poterat. 3. Itaque acres et peritos iuvenes delegit quibuscum magnam et celerem navem aedificavit. 4. Navis nomen “Argo” erat; itaque Iasonis comites Argonautae vocati sunt. 5. Magno gaudio et ardore in pulchram navem conscenderunt et e portu exierunt. 6. Sine metu e patria abeuntes, per mare Aegeum ad Hellespontum cursum tenebant.
4. Llegada de los Argonautas a la Cólquide.
1. Argonautis, Hellespontum ac Pontum Euxinum transeuntibus, pericula omnis generis non defuerunt. 2. Tamen Minerva dea Argonautis semper adfuit; ita Colchorum fines salvi adierunt. 3. Ibi Argonautae, de nave exeuntes, per urbem ad Aeetam regem adierunt. 4. Tum Iason regi dixit : «NoIi nobis inimicus esse. 5. E longinqua Graecorum terra cum bona spe in regnum tuum venimus. 6. A te peto vellus aureum, propter quod cum comitibus iter in regnum tuum feci. 7. Cum autem in Graeciam redierimus, te laudabimus tibique gratiam habebimus.»
5. Hazañas de Jasón en la Cólquide.
1. Rex Aeeta respondit 2. «Magnam quidem rem a me petis; tamen tibi vellus aureum dabo, cum ingentes tauros meos, ignem naribus efflantes, viceris, cum draconis dentes in agro severis, cum viros ex dentibus natos armis superaveris.» 3. Regis responsum Iasoni iucundum non fuit, nam nullus vir tam multos labores facere poterat. 4. Sed Medea, regis filia, magicarum artium perita, Iasoni adfuit, quod iuvenem amabat. 5. Ita Iason ingentes tauros superavit, virosque e draconis dentibus natos interficere potuit. 6. Saevus autem rex non cupiebat vellus aureum Iasoni dare, sed miseros Argonautas mala fraude interficere constituit.
6. Jason regresa con Medea a Tesalia:
1. Medea rursus Iasonem adiit et «NoIi hic manere, inquit, nam magno in periculo es. 2. Nunquam pater meus tibi vellus aureum dabit. 3. Ego vero ad draconem, velleris custodem, te ducam; auxilio meo vellus capere poteris.» 4. Tum Medea iuvenem iussit in silvam intrare. 5. Ibi Medea immane animal sopivit; Iason autem vellus aureum capere et ad navem fugare potuit. 6. Tunc cum Medea carisque comitibus in navem conscendit et in Graeciam rediit. 7. Ibi Medeam uxorem duxit, ac post mortem Peliae, Thessaliae rex fuit.

Fuente: http://www.culturaclasica.com/textos/jason_argonautas.htm

La Guerra de Troya

LEYENDAS DE LA ANTIGÜEDAD GRIEGA
LA GUERRA DE TROYA
(1193-1184 a.C.)
Vocabulario
Graeci, orum, m. pl. los griegos.
Menelaus, i, m. : Menelao, rey de Esparta.
Helena, ae, f. Helena, su mujer.
Agamemnon, onis, m. Agamenón, rey de Micenas.
Clytaemnestra, ae, f. Clitemnestra, su mujer.
lphigenia, ae, f. : Ifigenia, la hija de ambos.
Calchas, antis, m. Calcante, adivino.
Ulises, is, m. Ulises, rey de Ítaca.
Achilles, is, m. : Aquiles, héroe griego.
Patroclus, i, m. Patroclo, amigo de Aquiles.
Pyrrhus, i, m. Pirro, hijo de Aquiles.
Troiani, orum, m. p1. los Troyano.
Priamus, i, m. Príamo, rey de Troya.
Paris, Paridis, m. : Paris.
Hector, oris, m. : Héctor.
Cassandra, ae, f. Casandra.
LOS LUGARES
Sparta, ae, f. Esparta.
Mycenae, arum, f. pl. Micenas.
Aulis, Aulidis, f. Áulide.
Ithaca, ae, f. Ítaca.
Troia, ae, f. Troya.

1. Los orígenes de la guerra:
1. Antiquis temporibus, Menelaus rex cum Helena uxore Spartae vitam agebat. 2. Olim Paris, Priami filius, Spartam venit ibique Menelai hospes fuit. 3. Paris autem, validus adulescens, Helenam, mulierum pulcherrimam, rapuit et cum ea celeriter Troiam rediit. 4. Itaque omnes Graeciae reges constituerunt cum Troianis bellum gerere et Menelao uxorem reddere. 5. Naves multas celerrime paraverunt et in portum Aulidem convenerunt. 6. Toti classi praeerat Agamemnon, Menelai frater, rex Mycenarum.
2. La cólera de Diana:
1. Diu adversi venti Graecos in portu Aulide retinuerunt. 2. Tum Agamemnon Calchantem interrogavit, isque regi respondit 3. «Diana dea tibi irata est, quod cervam eius sacram in silva vulneravisti. 4. Itaque adversos ventos movet. 5. Cum autem filiam tuam Iphigeniam deae immolaveris, tunc classis e portu exire et Troiae litus petere poterit.» 6. Calchantis verba Agamemnon magnum dolorem fecerunt, nam filia ei cara erat. 7. Agamemnon tamen deae invitus paruit. 8. Regis iussu, Ulixes Mycenas properavit et puellae dixit : 9. «Noli domi manere; celeriter veni Aulidem; ibi Achilles, pulcher iuvenis et dux fortis, te uxorem ducet.»
3. El sacrificio de Ifigenia:
1.Iphigenia, Ulixis verbis credens, cum Clytaemnestra matre Aulidem venit. 2. Propinqua vero puellae mors omnes Graecos vehementer movebat. 3. Nec tamen Iphigeniae dolor, nec Clytaemnestrae preces, neque Achillis ira superbum regem vincere potuit: pater filiam ad aram duxit. 4. Iam sacerdos ferrum in manu habet, mox miseram Iphigeniam immolabit. 5. Eodem autem tempore Diana pro puella ante aram cervam collocavit. 6. Ita Agamemnon non Iphigeniam, sed cervam immolavit. 7. Tunc Graecorum classis Asiam petere potuit. 8. Iphigeniam autem dea in Chersonesum Tauricam duxit. 9. lbi sacerdos fuit in deae templo.
4. Los combates delante de Troya:
1. In campo, inter mare et oppidum Troiam, omnes fortiter pugna­bant. 2. Nam Graeci et Troiani fortes milites eorumque duces periti erant. 3. Achilles autem ceteros Graecos virtutis fama superabat. 4. Troiani vero omnem spem in Hectore, Priami filio, habebant. 5. Duorum virorum facta Homerus poeta nobis narravit. 6. Olim Achilles, quod Agamemnoni iratus erat, pugnae non interfuit; Graeci magnam cladem acceperunt. 7. Hostes usque ad Graecorum naves, quas nautae in litus traxerant, clam venerunt earumque partem igne deleverunt. 8. Unus ex Achillis comitibus, Patroclus, hostes pellere potuit; Hector autem eum in acie interfecit. 9. Tum Achilles cum Hectore pugnare constituit.
5. La muerte de Héctor:
1. Achilles cum omnibus Graecis adversus hostes processit. 2. Troiani in oppidum fugerunt; solus Hector pro moenibus manserat et Achillem fortiter exspectabat. 3. Tamen, quod Achillis vim sustinere non potuit, circum urbem mox fugit. 4. Achilles vero eum interficere potuit. 5. Hectoris corpori non pepercit: eius enim pedes ad currum alligavit corpusque ante Troianorum oculos in pulvere traxit. 6. Quis dicere poterit patris et matris et uxoris et omnium Troianorum dolorem? 7. Postridie Priamus rex in Graecorum castra venit et Achillem movere potuit; is Hectoris corpus misero seni reddidit.
6. El caballo de madera:
1. Graeci tamen urbem Troiam non ceperant. 2. Tunc Ulixes, Ithacae rex, vir callidus, fraudem invenit. 3. Milites, Ulixis iussu, equum ligneum fecerunt. 4. Equus tam altus erat quam collis, tam latus quam navis. 5. Fortes duces, Ulixes et Menelaus et Pyrrhus, Achillis filius, in eum ingentem equum intravere. 6. Tum ceteri Graeci in naves conscen­derunt ac propinquam insulam petiverunt. 7. Equum autem in Troiae litore reliquere. 8. Mane Troiani, hostium classem non iam videntes, sine metu ex oppido in campum exierunt. 9. Magna erat eorum laetitia: nonne Graeci post tam multos annos abierant?
7. El éxito de la estratagema:
1. Plurimi Troiani cupiebant tam mirum equum in oppidum trahere, quod eorum admirationem movebat. 2. Laocoon tamen sacerdos atque Cassandra, Priami filia, eos ita monuerunt 3. « Nolite id facere; timete Graecorum donum. » 4. Troiani nec Laocoontis nec Cassandrae verba crediderunt, sed equum in oppidum ad Minervae templum traxerunt. 5. Media autem nocte, milites graeci ex equo exierunt. 6. Ad oppidi custodes clam processerunt eosque celeriter interfecerunt. 7. Iam Graecorum classis ad Troiae litus redierat; milites, de navibus exeuntes, per campum urbem petierunt. 8. UIixes autem eiusque comites portas aperuere; ita Graecorum exercitus in urbem invasit.
8. La destrucción de Troya.
1. Graeci non tantum viros, sed etiam mulieres et senes et infantes sine misericordia necaverunt. 2. Pyrrhus, Achillis filius, in Priami domum in primis intravit ibique senem interfecit. 3. Tandem milites victores omnes urbis domos, etiam sacra templa incenderunt. 4. Ita antiquam urbem, quae diu omnium admirationem moverat, deleverunt. 5. Arbores in eo loco creverunt ubi fuerant alta Troiae moenia. 6. Solus e ducibus troianis, Aeneas cum patre et filio et paucis comitibus saevam mortem effugere potuit. 7. Postea ad Italiae litus pervenit ibique urbem condidit: eius incolae Romanorum maiores fuerunt.

fuente: http://www.culturaclasica.com/textos/guerra_troya.htm

Calzada Romana

El Roto

Céssar: Guerra Civil.

TEXTOS DE CÉSAR
DE BELLO CIVILI

1. El Senado, tras algunas discusiones, decide que César debe licenciar sus tropas.
Sic vocibus consulis, terrore praesentis exercitus, minis amicorum Pompei plerique compulsi, inviti et coacti Scipionis sententiam sequuntur: uti ante certam diem Caesar exercitum dimittat; si non faciat, eum adversus rem publicam facturum videri.
Bellum civile, 1, 2.


2. Mientras César espera en Rávena respuesta, el Senado vuelve a reunirse.
Profugiunt statim ex urbe tribuni plebis seseque ad Caesarem conferunt. Is eo tempore erat Ravennae exspectabatque suis lenissimis postulatis responsa, siqua hominum aequitate res ad otium deduci posset. Proximis diebus habetur extra urbem senatus. Pompeius eadem illa, quae per Scipionem ostenderat, agit, senatus virtutem constantiamque conlaudat, copias suas exponit.
Bellum civile, 1, 5.

3. César exhorta a sus tropas y parte hacia Rímini.
Hortatur, cuius imperatoris ductu VIIII annis rem publicam felicissime gesserint plurimaque proelia secunda fecerint, omnem Galliam Germaniamque pacaverint, ut eius existimationem dignitatemque ab inimicis defendant. Conclamant legionis XIII, quae aderat, milites (hanc enim initio tumultus evocaverat, reliquae nondum convenerant) sese paratos esse imperatoris sui tribunorumque plebis iniurias defendere. Cognita militum voluntate Ariminum cum ea legione proficiscitur, ibique tribunos plebis, qui ad eum confugerant, convenit. Reliquas legiones ex hibernis evocat et subsequi iubet.
Bellum civile, 1, 7.


4. César continúa las negociaciones con Pompeyo.
Acceptis mandatis Roscius cum Caesare Capuam pervenit ibique consules Pompeiumque invenit; postulata Caesaris renuntiat. Illi re deliberata respondent scriptaque ad eum mandata per eosdem remittunt, quorum haec erat summa: Caesar in Galliam reverteretur, Arimino excederet, exercitus dimitteret; quae si fecisset, Pompeium in Hispanias iturum. Interea quoad fides esset data Caesarem facturum, quae polliceretur, non intermissuros consules Pompeiumque dilectus.
Bellum civile, 1, 10.

5. Curión toma Iguium.
Interea certior factus Iguium Thermum praetorem cohortibus V tenere, oppidum munire, omniumque esse Iguinorum optimam erga se voluntatem, Curionem cum tribus cohortibus, quas Pisauri et Arimini habebat, mittit. Cuius adventu cognito diffisus municipii voluntati Thermus cohortes ex urbe reducit et profugit. Milites in itinere ab eo discedunt ac domum revertuntur. Curio summa omnium voluntate Iguium recipit. Quibus rebus cognitis confisus municipiorum voluntatibus Caesar cohortes legionis XIII ex praesidiis deducit Auximumque proficiscitur.
Bellum civile, 1, 11.

6. Terror en Roma ante los rumores de la llegada de César.
Quibus rebus Romam nuntiatis tantus repente terror invasit ut, cum Lentulus consul ad aperiendum aerarium venisset ad pecuniamque Pompeio ex senatus consulto proferendam, protinus aperto sanctiore aerario ex urbe profugeret. Caesar enim adventare iam iamque et adesse eius equites falso nuntiabantur.
Bellum civile, 1, 14.

7. César recorre el Campo Piceno.
Auximo Caesar progressus omnem agrum Picenum percurrit. Cunctae earum regionum praefecturae libentissimis animis eum recipiunt exercitumque eius omnibus rebus iuvant. Etiam Cingulo, quod oppidum Labienus constituerat suaque pecunia exaedificaverat, ad eum legati veniunt, quaeque imperaverit, se cupidissime facturos pollicentur. Milites imperat; mittunt. Interea legio XII Caesarem consequitur. Cum his duabus Asculum Picenum proficiscitur. Id oppidum Lentulus Spinther X cohortibus tenebat; qui, Caesaris adventu cognito, profugit ex oppido cohortesque secum abducere conatus magna parte militum deseritur. Relictus in itinere cum paucis incidit in Vibullium Rufum missum a Pompeio in agrum Picenum confirmandorum hominum causa. A quo factus Vibullius certior, quae res in Piceno gererentur, milites ab eo accipit, ipsum dimittit.
Bellum civile 1, 15.

8. Acontecimientos en Corfinio y Sulmona.
Recepto Firmo expulsoque Lentulo, Caesar conquiri milites, qui ab eo discesserant, dilectumque institui iubet. Ipse unum diem ibi rei frumentariae causa moratus Corfinium contendit. Eo cum venisset, cohortes V praemissae a Domitio ex oppido pontem fluminis interrumpebant, qui erat ab oppido milia passuum circiter III. Ibi cum antecursoribus Caesaris proelio commisso celeriter Domitiani a ponte repulsi se in oopidum receperunt. Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit.



9. Poblemas para Domicio en Corfinio al negarle Pompeyo su auxilio.
Litteris perlectis Domitius dissimulans in consilio pronuntiat Pompeium celeriter subsidio venturum hortaturque eos ne animo deficiant, quaeque usui ad defendendum oppidum sint parent. Ipse arcano cum paucis familiaribus suis conloquitur consiliumque fugae capere constituit. Cum vultus Domiti cum oratione non consentiret atque omnia trepidantius timidiusque ageret quam superioribus diebus consuesset, multumque cum suis consiliandi causa secreto praeter consuetudinem conloqueretur, concilia conventusque hominum fugeret, rem diutius tegi dissimularique non potuit. Pompeius enim rescripserat sese rem in summum periculum deducturum non esse, neque suo consilio aut voluntate Domitium se in oppidum Corfinium contulisse: proinde, siqua fuisset facultas, ad se cum omnibus copiis veniret. Id ne fieri posset obsidione atque oppidi circummunitione fiebat.
Divulgato Domiti consilio milites, qui erant Corfinii, primo vesperi secessionem faciunt atque ita inter se per tribunos militum centurionesque atque honestissimos sui generis conloquuntur: obsideri se a Caesare; opera munitionesque prope esse perfectas; ducem suum Domitium, cuius spe atque fiducia permanserint, proiectis omnibus fugae consilium capere. (...) Itaque omnes uno consilio Domitium productum in publicum circumsistunt et custodiunt, legatosque ex suo numero ad Caesarem mittunt: sese paratos esse portas aperire, quaeque imperaverit facere, et L. Domitium vivum in eius potestatem tradere.
Bellum civile 1, 19-20.

10. Corfinio cae en poder de César.
Quarta vigilia circiter Lentulus Spinther de muro cum vigiliis custodibusque nostris conloquitur: velle, si sibi fiat potestas, Caesarem convenire. Facta potestate ex oppido mittitur, neque ab eo prius Domitiani milites discedunt quam in conspectum Caesaris deducatur. Cum eo de salute sua agit, orat atque obsecrat ut sibi parcat, veteremque amicitiam commemorat Caesarisque in se beneficia exponit, quae erant maxima.(...)
Caesar, ubi luxit, omnes senatores senatorumque liberos, tribunos militum equitesque Romanos ad se produci iubet. Erant quinque senatorii ordinis, L. Domitius, P. Lentulus Spinther, L. Caecilius Spinther Rufus, Sex. Quintilius Varus quaestor, L. Rubrius; praeterea filius Domiti aliique complures adulescentes et magnus numerus equitum Romanorum et decurionum, quos ex municipiis Domitius evocaverat.(...) Dimittit omnes incolumes.(...) Milites Domitianos sacramentum apud se dicere iubet atque eo die castra movet (...)[et] in Apuliam pervenit.
Bellum civile 1,22-23.

11. César acantona a su tropa y parte hacia Roma.
His rebus confectis Caesar, ut reliquum tempus a labore intermitteretur, milites in proxima municipia deducit; ipse ad urbem proficiscitur. Coacto senatu, iniurias inimicorum commemorat. Docet se nullum extraordinarium honorem adpetisse, sed exspectato legitimo tempore consulatus eo fuisse contentum quod omnibus civibus pateret.
Bellum civile 1, 32.

12. César prepara el asedio de Marsella.
Quibus iniuriis permotus Caesar legiones tres Massiliam adducit; turres vineasque ad oppugnationem urbis agere, naves longas Arelate numero XII facere instituit. Quibus effectis armatisque diebus XXX, a qua die materia caesa est, adductisque Massiliam his D. Brutum praeficit, C. Trebonium legatum ad oppugnationem Massiliae relinquit.
Bellum civile 1, 36.

13. Inicio de los sucesos de Ilerda: Afranio, Petreyo y Varrón, lugartenientes de Pompeyo en Hispania.
Adventu L. Vibulli Rufi, quem a Pompeio missum in Hispaniam demonstratum est, Afranius et Petreius et Varro, legati Pompei, quorum unus Hispaniam citeriorem tribus legionibus, alter ulteriorem a saltu Castulonensi ad Anam duabus legionibus, tertius ab Ana Vettonum agrum Lusitaniamque pari numero legionum optinebat, officia inter se partiuntur, uti Petreius ex Lusitania per Vettones cum omnibus copiis ad Afranium proficiscatur, Varro cum iis quas habebat legionibus omnem ulteriorem Hispaniam tueatur. His rebus constitutis equites auxiliaque toti Lusitaniae a Petreio, Celtiberiae Cantabris barbarisque omnibus qui ad Oceanum pertinent, ab Afranio imperantur. Quibus coactis celeriter Petreius per Vettones ad Afranium pervenit, constituuntque communi consilio bellum ad Ilerdam propter ipsius loci opportunitatem gerere.
Bellum civile 1, 38.

14. Ilerda: ruptura del puente sobre el Segre.
Fabius finitimarum civitatum animos litteris nuntiisque temptabat. In Sicori flumine pontes effecerat duos distantes inter se milia passuum IIII. His pontibus pabulatum mittebat, quod ea quae citra flumen fuerant superioribus diebus consumpserat. Hoc idem fere atque eadem de causa Pompeiani exercitus duces faciebant, crebroque inter se equestribus proeliis contendebant. Huc cum cotidiana consuetudine egressae pabulatoribus praesidio propiore ponte legiones Fabianae duae flumen transissent, impedimentaque et omnis equitatus sequeretur, subito vi ventorum et aquae magnitudine pons est interruptus et reliqua multitudo equitum interclusa. Quo cognito a Petreio et Afranio ex aggere atque cratibus quae flumine ferebantur, celeriter suo ponte Afranius, quem oppido castrisque coniunctum habebat, legiones III equitatumque omnem traiecit duabusque Fabianis occurrit legionibus. Cuius adventu nuntiato, L. Plancus, qui legionibus praeerat, necessaria re coactus, locum capit superiorem diversamque aciem in duas partis constituit, ne ab equitatu circumveniri posset. Ita congressus impari numero magnos impetus legionum equitatusque sustinet. Commisso ab equitibus proelio, signa legionum duarum procul ab utrisque conspiciuntur, quas C. Fabius ulteriore ponte subsidio nostris miserat suspicatus fore id quod accidit, ut duces adversariorum occasione et beneficio fortunae ad nostros opprimendos uterentur. Quarum adventu proelium dirimitur ac suas uterque legiones reducit in castra.
Bellum civile 1, 40.

15. Llegada de César al campamento y sus medidas para atacar Ilerda.
Eo biduo Caesar cum equitibus DCCCC, quos sibi praesidio reliquerat, in castra pervenit. Pons, qui fuerat tempestate interruptus, paene erat refectus; hunc noctu perfici iussit. Ipse, cognita locorum natura, ponti castrisque praesidio sex cohortes relinquit atque omnia impedimenta et postero die omnibus copiis triplici instructa acie ad Ilerdam proficiscitur et sub castris Afrani consistit et ibi paulisper sub armis moratus facit aequo loco pugnandi potestatem. Potestate facta, Afranius copias educit et in medio colle sub castris constituit.
Bellum civile 1, 41

16. Operaciones en torno a Ilerda.
Afranius Petreiusque terrendi causa atque operis impediendi copias suas ad infimas montis radices producunt et proelio lacessunt. Neque idcirco Caesar opus intermittit, confisus praesidio legionum trium et munitione fossae. Illi non diu commorati nec longius ab infimo colle progressi, copias in castra reducunt. Tertio die Caesar vallo castra communit, reliquas cohortes, quas in superioribus castris reliquerat, impedimentaque ad se traduci iubet.
Erat inter oppidum Ilerdam et proximum collem, ubi castra Petreius atque Afranius habebant, planities circiter passuum CCC, atque in hoc fere medio spatio tumulus erat paulo editior. Quem si occupavisset Caesar et communivisset, ab oppido et ponte et commeatu omni, quem in oppidum contulerant, se interclusurum adversarios confidebat.
Bellum civile 1, 43.

Ejercicios de Latin II.

1. Amicus aegrotus est
Audivi amicum aegrotum esse.
2. Homo natura est optimus
Hominem esse optimum natura apparet.
3. Hostes castra moverunt
Dux comperit hostes castra movisse.
4. Mundus a deis creatus est
Credimus mundum a deis creatum esse.
5. Legatus multa impetrabit
Spero legatum multa impetraturum esse.
6. Socrates in ironia longe omnibus praestitit
Socratem opinor in ironia longe omnibus praestitisse.
7. Mundus hominum causa factus est
Fit credibile hominum causa factum esse mundum.
8. Servus punietur
Servus sciebat se punitum iri.
9.Xerxes Graeciam facile subiget
Xerxes speravit se Graeciam facile subacturum esse.
10.
Analiza y traduce estas oraciones
10. Possumus pronuntiare nos esse bonos, bonos fuisse et futuros esse.
11. Salvum in urbem te advenisse gaudeo.
12. Helvetii angustos se fines habere arbitrabantur.
13. Caesar speravit fore uti Ariovistus pertinacia desisteret.
14. Medicus Pyrrhi nocte ad Fabricium consulem venit promittens veneno se Pyrrhum occisurum.
15. Memini Catonem, anno ante quam est mortuus, mecum de his rebus disserere.
16. Urbem Romam a Romulo conditam tradunt.
17. Se domi mansurum dixit.
18. Negat Epicurus iucunde posse vivi, nisi cum virtute vivatur.
19. Prusias Romanis legatis dixit eos Hannibalis domum facile invenire posse.
20. Alios videmus velocitate in cursu, alios viribus ad luctandum valere.
21. Saepe audivi poetam bonum neminem sine inflammatione animorum existere posse et sine quodam afflatu quasi furoris.
22. Cogitemus semper illum, quem servum nostrum vocamus, eodem modo esse ortum ac nos.
23. Gaudeo id te mihi suadere, quod ego iam sponte feceram.
24. Caesar milites equitesque conscendere naves iubet.
25. Video te velle in caelum migrare; spero fore ut id contingat nobis.
26. Omnibus bonis expedit salvam esse rem publicam.
27. Necesse est in rebus contrariis duabus alterum verum esse, alterum falsum.
28. Cincinnato nuntiatum est eum dictatorem esse factum.
29. Multis ex rebus intellegi potest maiores nostros non modo armis plus valuisse quam ceteras nationes, verum etiam consilio prudentiaque potuisse.
30. Quibusdam videor felix fuisse; mihi contra.
31. Gaius Carbo tribunus plebis vim Africano attulisse existimatus est.
32. Haec Scipio cum dixisset, L. Furium repente venientem aspexit eumque salutavit.
33. Vidi Q. Hortensium paene interfici servorum manu.
34. Quod mihi scribis te valere, valde gaudeo.
35. Cato esse quam videri bonus malebat.
36. Sulla se cremari post mortem voluit.
37. Caesar eo die milites tabernacula statuere passus non est
Caesar eo die tabernacula statui passus non est.
38. Consul Romanos captivum vincire et necare vetuit
Consul captivum vinciri et necari vetuit.
39. Dux vetuit milites longius discedere
Dux interdixit ne milites longius discederent.
40. Prudentissima civitas Atheniensium, dum ea rerum potita est, fuisse traditur.
41. Iugurtha in senatu iussus est Roma decedere.
42. Vinum ad Germanos importari vetatur.
43. Speramus vos mox esse reversuros.
44. Reus se innocentem esse putat.
45. Credo fore ut linguam Latinam discas.
46. Memini patrem tuum haec mihi narrare.
47. Spero me cras redditurum esse.
48. Hoc concedendum non puto.
49. Iuramus nos esse innocentes.
50. Dixit se scire illud verum esse.
51. Belgae populi Romani exercitum hiemare in Gallia moleste ferebant.
52. Hadrianus finem imperii esse voluit Euphratem.
53. Caesar milites pontem facere iussit.
54. Caesar pontem rescindi iubet.
55. Apertum est te erravisse.
56. Homerus caecus fuisse dicitur.
57. Videris deceptus esse
Videtur te deceptum esse.
58. Romulus et Remus Romam condidisse traduntur.

EJERCICIOS DE PARTICIPIO
1. Temeritas est florentis aetatis, prudentia senescentis.
2. Magna est admiratio copiose sapienterque dicentis.
3. Maius dedecus est parta amittere, quam omnino non paravisse.
4. Bene facta male locata male facta arbitror.
5. Iacet corpus dormientis ut mortui; viget autem et vivit animus.
6. Est libido opinio venturi boni.
7. T. Manlius Torquatus Gallum in conspectu duorum exercituum caesum torque exspoliavit.
8. Caesar celeriter aggressus Pompeianos ex vallo deturbavit.
9. Inscitia pransi, poti, oscitantis ducis tantae caedis causa fuit.
10. Cenato mihi, etiam dormitanti, epistula est illa reddita.
11. Catilina ex urbe parum comitatus exiit.
12. Nicias Atheniensium imperator veritus classem portu educere opes eorum afflixit.
13. Dionysius in Italia classem opperiebatur adversariorum, ratus neminem sine magnis copiis ad se venturum.
14. Massilienses et celeritate navium et scientia gubernatorum confisi nostros eludebant.
15. Clodii animum perspectum habeo, cognitum, iudicatum.
16. Bellum scrupturus sum, quod populus Romanus cum Iugurtha gessit.
17. Herculem Germani, primum omnium virorum fortium, ituri in proelia canunt.
18. Hostes, montibus occupatis, Romanos itinere prohibuerunt.
19. Quae potest esse vitae iucunditas, sublatis amicitiis?
20. Artes innumerabiles repertae sunt, docente natura.
21. Germani, desperata oppugnatione castrorum, trans Rhenum sese receperunt.
22. Omnia summa consecutus es, virtute duce, comite fortuna.
23. Quod afirmate, quasi deo teste, promiseris, id tenendum est.
24. Me libente eripis mihi hunc errorem.
25. Timotheus a patre acceptam gloriam multis auxit virtutibus.
26. Albani diruta Alba Romam traducti sunt.
27. Dionysius, cultros tonsorios metuens, candenti carbone sibi adurebat capillos.
28. Perditis rebus omnibus, tamen ipsa virtus se sustentare potest.
29. Hostes dilapsi sunt in oppida, situ urbium moenibusque se defensuri.
30. Consul, edicto ut, quicumque ad vallum tenderet, pro hoste haberetur, obstitit effuse tendentibus suis in castra.
31. C. Flaminius, cum tribunus plebis esset, invito senatu ad populum legem agrariam ferebat.
32. Lex Cassia lata est, auctore Scipione.
33. Sole oriente domo profecti sumus.
34. Vidi Catonem in bibliotheca sedentem, multis circumfusum libris.
35. Xenophon facit Socratem disputantem formam Dei quaeri non oportere
36. Grues cum loca calidiora petentes maria transmittunt, trianguli efficiunt formam.
37. Consulatui Ciceronis non mediocre adiecit decus natus eo anno divus Augustus.
38. Ab oppugnanda Neapoli Hannibalem absterruere conspecta moenia.
39. Regnatum est Romae ab condita urbe ad liberatam annos ducentos quadraginta quattuor.
40. Chartaginienses Capuae amissae Tarentum captum aequabant.